I N H OU D

 1. Begin

 2. Van echt naar virtueel

 3. De virtuele wereld

 4. Objecten

 5. Licht

 6. Camera's

 7. Rendering en ray-tracing

 8. 3D-animaties in de praktijk

 9. Tips & Trucs en meer

 10. 3D met een 3D-bril

 Bijlagen

 3D-gerelateerde bestandsformaten

In deze paragraaf vindt u een alfabetisch overzicht van de belangrijkste bestandsformaten die u tegen kunt komen als u met 3D aan de slag gaat. Dit is maar een kleine greep uit het enorme arsenaal aan bekende bestandsformaten. Ik heb de extensie (de extensie is het achtervoegsel, bijvoorbeeld DXF) van een aantal van deze bestandsformaten op alfabetische volgorde gezet en voorzien van een beknopte omschrijving. Voordat ik u het overzicht presenteer, zal ik eerst wat meer vertellen over het verschil tussen bitmap- en vectorbestanden.



 Bitmap- en vectorbestanden

Een bitmap is een afbeelding die is opgebouwd uit pixels. Het tegenovergestelde van een bitmap is een vectorafbeelding. Bij dit laatste type bestaat de afbeelding uit objecten waarvan de gegevens opgeslagen zijn als coördinaten. Bijvoorbeeld de positie, lengte en richting van een lijn. Als u met een 3D-programma aan de slag gaat, dan kunt u uw werk opslaan. Dit gebeurt dan vaak in een speciaal formaat dat bij het betreffende 3Dprogrammma hoort. Dit is dan een vectorafbeelding. Als u uw scène rendert en u slaat het resultaat op, dan hebt u te maken met een bitmapafbeelding. Deze afbeelding kunt u niet gebruiken om uw scène aan te passen, want daar hebt u weer de vectorafbeelding voor nodig. Sla dus ook altijd uw scène op als vectorafbeelding, want anders kunt u achteraf geen veranderingen meer maken.

Bitmapformaat selecteren

Na het renderen het gewenste bitmapformaat selecteren

Bitmap - Adobe Photoshop

Adobe Photoshop (bitmap)
Hond: Ulvin

Een aantal bitmapformaten en vectorformaten zijn min of meer standaard. Dit soort formaten kunt u met de meeste programma’s inlezen (importeren) en ook opslaan (exporteren). Een bekend en veelgebruikt bitmapformaat is bijvoorbeeld TIF. Een veel voorkomend 3D-vectorbestand is het DXF-formaat. Op deze manier kunt u bestanden tussen verschillende programma’s uitwisselen. Er zijn ook conversieprogramma’s beschikbaar waarmee u bestanden van het ene formaat kunt omzetten in een ander formaat. Helaas is het niet mogelijk om een bitmapbestand om te zetten in een vectorbestand!

Vector - Nendo

Nendo (vector)

 3D-gerelateerde bestandsformaten

Beknopt alfabetisch overzicht van 3D-gerelateerde bestandsformaten

3D-gerelateerde bestandsformaten

3DM
Type: vector
Omschrijving: bestanden met de extensie 3DM horen bij het programma Rhinoceros. Rhinoceros is een NURBS-modellingprogramma voor Windows.

3DS
Type: vector
Omschrijving: Autodesk 3D Studio mesh file.

ALI
Type: vector
Omschrijving: Alice is een interactieve grafische programmeeromgeving voor Windows 95/98/NT. Deze programmeeromgeving is speciaal bedoeld om het gedrag van 3D-objecten te programmeren. Alice-bestanden hebben de extensie ALI.

AVI
Type: video
Omschrijving: standaardvideoformaat onder Microsoft Windows. De afkorting AVI staat voor Audio-Video Interleaved format. Er zijn diverse vormen van compressie mogelijk bij dit formaat, waaronder: Autodesk RLE, Cinepak, Intel Indeo Video, Microsoft RLE en Microsoft Video 1.

BMP
Type: bitmap
Omschrijving: de afkorting BMP staat voor bitmap. Dit type afbeelding is eigenlijk de ‘huisafbeelding’ van Microsoft Windows en daar zult u dan ook dit type afbeelding het meest tegenkomen. Per kleur kan tot maximaal 24 bits aan informatie worden opgeslagen. Een kenmerk van dit type afbeelding is dat het hoofdzakelijk onder Windows wordt gebruikt.

C4D
Type: vector
Omschrijving: deze bestanden horen bij het programma Cinema4D XL van Maxon Computer GmbH.

CEL
Type: animatie
Omschrijving: hetzelfde als FLC (flic).

CLP
Type: bitmap
Omschrijving: als u een bestand tegenkomt met de extensie clp, dan kunt u ervan uitgaan dat dit bestand is gemaakt door het klembord van Windows. Wanneer u in Windows op de Print Screenknop drukt, wordt er een afdruk gemaakt van hetgeen op dat moment op uw scherm staat. Deze afdruk verschijnt in het klembord. U kunt de inhoud van het klembord opvragen en ook wegschrijven. In het laatste geval krijgt u dus een bestand met de extensie clp. Bestanden van dit formaat zijn behoorlijk groot in omvang. Bij een afdruk van een scherm dat staat ingesteld op 1024x 68 bij 16 miljoen kleuren, zal dit een bestand opleveren van een kleine 4 Mb! De inhoud van het klembord is door de meeste programma's in te lezen via de optie Plakken (Paste) in het menu Bewerken (Edit-menu).

CM
Type: vector
Omschrijving: het 3D-modelleringsprogramma Calimax geeft bestanden de extensie CM mee. De afkorting staat voor Calimax Modeller-file. Met Calimax maakt u scènes voor de ray-tracer POV-Ray.

CO
Type: web-plug-in
Omschrijving: bestanden met de extensie CO horen bij de plug-in Cult3D. Dankzij deze plug-in kunt u via een browser 3D-modellen van dit formaat bekijken.

COB
Type: vector
Omschrijving: COB-bestanden horen bij het 3D-modelleringsprogramma Caligari trueSpace.

DXF
Type: vector
Omschrijving: de extensie DXF staat voor Autodesk Drawing eXchange Format. Dit formaat is min of meer een standaardvectorformaat in de 3D-wereld. De meeste 3D-programma’s kunnen opslaan (exporteren) in dit formaat. Ook kunnen de meeste 3D-programma’s bestanden van dit formaat inlezen (importeren).

E3D
Type: vector
Omschrijving: bestanden met de extensie E3D horen bij het programma Extreme 3D van het bedrijf Macromedia.

EPS, EPSF of PS
Type: bitmap/vector
Omschrijving: om printers aan te sturen zijn er verschillende printtalen ontwikkeld. Een van deze talen is PostScript dat is gemaakt door Adobe. De afkorting EPS staat voor Encapsulated PostScript. Het voordeel van PostScript is dat het veel wordt gebruikt in de DTP-wereld (onder meer opmaak van kranten en tijdschriften) en dat daardoor de ondersteuning heel breed is. Een van de unieke eigenschappen van EPS-bestanden is dat het mogelijk is om zowel vectortekeningen als bitmapafbeeldingen in een enkel bestand op te slaan. Deze eigenschap is vooral handig bij bitmapafbeeldingen waar een tekst bij moet staan. De tekst wordt dan als vectortekening over de bitmap gezet. De tekst kan dan worden afgedrukt met de resolutie van de printer (meestal de hoogst mogelijke resolutie), terwijl de bitmap op een lagere resolutie kan worden geprint. Een andere eigenschap van EPS is de mogelijkheid om kleurscheidingen te maken in bitmapafbeeldingen die zeer groot zijn (groter dan 80 Mb). Deze scheiding heet in jargon Desktop Color Separation (DCS), waarbij vijf bestanden worden gegenereerd (vier kleurscheidingsbestanden, en een previewbestand om in te laden in het DTP-programma). Een andere voordeel van EPS-bestanden is de mogelijkheid om informatie over rasterstanden en rasterfrequenties in het bestand zelf op te slaan. Een nadeel van het PostScript-formaat is dat niet alle printers ermee overweg kunnen. Ook is het lastig om een PostScriptbestand te bekijken, omdat niet zoveel programma’s dit formaat direct kunnen afbeelden.

FLC en FLI
Type: animatie
Omschrijving: als u dit type bestand tegenkomt, dan hebt u te maken met animaties. Diverse programma’s van Autodesk kunnen deze animaties maken, waaronder Autodesk Animator (Pro) en 3D Studio. Er zijn twee varianten van dit type bekend: FLI (flic) en FLC, waarbij FLI-bestanden werden gemaakt met de eerste versies van het programma Animator van Autodesk. FLC-bestanden kunnen ook voorkomen als celbestanden. Alle zojuist genoemde varianten kunnen met maximaal 256 kleuren (8 bits) werken.

GIF
Type: bitmap
Omschrijving: GIF staat voor Graphics Interchange Format. Dit formaat is erg populair en met name voor Internet-doeleinden wordt dit bestandstype veel toegepast. Een afbeelding van het type GIF kan maximaal 256 (8 bits) verschillende kleuren bevatten. Speciaal voor Internet zijn er uitbreidingen gemaakt van dit type. Zo zijn er Animated GIFbestanden die een simpele animatie kunnen bevatten. Ook zijn er GIFbestanden met een transparante kleur en GIF’s die via een bepaalde manier, tijdens het laden, getoond worden door een webbrowser (interlaced). Dit type afbeelding wordt veel gebruikt voor het World Wide Web.

JPG of JPEG
Type: bitmap
Omschrijving: de afkorting JPEG staat voor Joint Photographic Experts Group. Dit type bestand kan informatie bevatten over 16,7 miljoen kleuren. JPEG wordt veel gebruikt dankzij de goede compressiemogelijkheden. Door gegevens uit de afbeelding te verwijderen wordt er ruimte bespaard. Bij lichte compressie is het verlies in kwaliteit vaak niet met het blote oog te zien. Bij zwaardere compressie zal het kwaliteitsverlies wel waarneembaar zijn. Evenals het GIF-formaat wordt dit type afbeelding veel gebruikt voor het World Wide Web.

LWO
Type: vector
Omschrijving: bestanden met de extensie LWO horen bij het 3D-modelleringsprogramma Lightwave 3D van de firma NewTek.

MDL
Type: vector
Omschrijving: het 3D-modelleringsprogramma Moray for Windows laat sporen na in de vorm van bestanden met de extensie MDL. Met Moray maakt u scènes voor de ray-tracer POV-Ray.

MPG of MPEG
Type: video
Omschrijving: de extensie MPG of MPEG hoort bij gecomprimeerde filmpjes. MPEG staat voor Motion Picture Experts Group movie file format. De belangrijkste eigenschap van MPEG is dat het vergaande compressietechnieken toepast.

MOV of QT
Type: video
Omschrijving: bij de extensie MOV en QT hebben we te maken met Apple QuickTime movie.Dit type video is de standaard voor video op Apple-computers, hoewel het ook veel wordt gebruikt onder Windows. Het is te vergelijken met het AVI-formaat.

MTS, MTX of MTC
Type: web-plug-in
Omschrijving: als u een bestand met de extensie MTS, MTX, of MTC tegen het lijf loopt, dan hebt u te maken met bestanden die horen bij de plug-in MetaStream 3D. Dankzij deze plug-in kunt u via een browser 3D-modellen van dit formaat bekijken.

NDO
Type: vector
Omschrijving: het 3D-modelleringsprogramma Nendo laat bestanden met de extensie NDO achter.

PCX
Type: bitmap
Omschrijving: dit type bestand werd oorspronkelijk geproduceerd door het programma PC-Paintbrush. Met een PCX-bestand kunnen maximaal 256 kleuren worden weergegeven.

PNG
Type: bitmap
Omschrijving: de extensie PNG staat voor Portable Network Graphics. Dit type bestand is speciaal ontwikkeld voor het World Wide Web.

POV of INC
Type: vector
Omschrijving: de 3D ray-tracer Persistence of Vison werkt met bestanden die de extensie POV, of INC hebben.

S3D
Type: vector
Omschrijving: wanneer u een bestand tegenkomt dat de extensie S3D heeft, dan hebt u te maken met bestanden van het 3D-modelleringsprogramma Simply 3D van de firma Micrografx.

TGW
Type: vector
Omschrijving: met het programma Terragen kunt u 3D-landschappen maken. Als u een bestand opslaat met dit programma, dan krijgt het automatisch de extensie TGW. De letters van deze extensie staan voor Terragen World file.

TIF of TIFF
Type: bitmap
Omschrijving: het TIFF-formaat wordt veel gebruikt zowel bij de pc als bij de Macintosh. De afkorting TIFF staat voor Tagget Image File Format. Er kan compressie gebruikt worden, zonder dat er informatie verloren gaat. In de praktijk blijkt echter dat gecomprimeerde TIFF-bestanden niet altijd door elk programma geopend kunnen worden. Gebruikt u TIFF-bestanden met een programma dat hier geen moeite mee heeft, dan kunt u gerust compressie gebruiken. Als u TIFF-bestanden wilt gaan inlezen met andere programma’s dan waarmee u het bestand hebt weggeschreven, gebruik dan geen compressie.

VRT of SVR
Type: web-plug-in
Omschrijving: om een 3D-wereld op het World Wide Web mogelijk te maken zijn diverse technieken bedacht. Een van de mogelijkheden is Superscape Viscape. Bestanden met de extensie VRT, of SVR hebben met dit programma te maken. Om deze bestanden te bekijken is een speciale plug-in voor een webbrowser nodig.

WRL of WRZ of VRML
Type: web-plug-in
Omschrijving: om 3D-werelden op het World Wide Web mogelijk te maken is de Virtual Reality Modeling Language (VRML) bedacht. VRMLbestanden hebben de extensie WRL. Om deze bestanden te bekijken is een speciale VRML-viewer nodig, of een plug-in voor een webbrowser.

[Vorige | Volgende]




(c) 2000 - 2015 Rogier Mostert